Đây là quan điểm chung được các các chuyên gia, nhà quản lý đưa ra tại hội thảo “Bảo vệ an ninh tài chính quốc gia trong kỷ nguyên số”, do Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia (NCA) phối hợp với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và Công ty CP Tổ hợp truyền thông Việt Nam đầu tư tổ chức, sáng 23/12.

Bảo vệ an ninh tài chính là nhiệm vụ liên ngành

Phát biểu khai mạc hội thảo, Trung tướng Nguyễn Minh Chính – Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia nhấn mạnh, trong kỷ nguyên số, an ninh tài chính đã trở thành một bộ phận cấu thành trực tiếp, không thể tách rời của an ninh quốc gia. Hệ thống tài chính – ngân hàng, hạ tầng thanh toán số, dữ liệu tài chính và các nền tảng công nghệ liên quan vừa là động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, vừa là mục tiêu tấn công thường xuyên của các loại tội phạm công nghệ cao.

Theo Trung tướng Nguyễn Minh Chính, thực tiễn thời gian qua cho thấy các hành vi tấn công, chiếm đoạt, thao túng dữ liệu và dòng tiền trên không gian mạng ngày càng tinh vi, có tổ chức, mang tính xuyên biên giới. Những hành vi này không chỉ gây thiệt hại kinh tế, mà còn trực tiếp đe dọa ổn định xã hội, niềm tin của người dân và chủ quyền quốc gia trên không gian số. Nếu không kiểm soát tốt an ninh tài chính, nguy cơ mất ổn định kinh tế và hệ lụy về an ninh là hiện hữu, đòi hỏi phải nhận diện đúng, hành động sớm, chủ động từ xa, tuyệt đối không để bị động, bất ngờ.

Từ góc độ lực lượng chức năng, Thượng tá Triệu Mạnh Tùng – Phó Cục trưởng Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an) cho biết, tội phạm công nghệ cao trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng đang diễn biến hết sức phức tạp. Phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi, có tổ chức, lợi dụng sâu các nền tảng công nghệ mới, không gian mạng và sự phát triển nhanh của tài chính số để thực hiện hành vi phạm tội.

Thượng tá Triệu Mạnh Tùng nhấn mạnh, hệ thống thông tin tài chính – ngân hàng, dữ liệu người dùng và các nền tảng thanh toán số đã trở thành “miếng mồi ngon” của tội phạm mạng. Các vụ tấn công chiếm đoạt tài khoản, xâm nhập hệ thống, lừa đảo công nghệ cao không chỉ gây thiệt hại cho cá nhân, tổ chức mà còn tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến an ninh quốc gia. Do đó, yêu cầu đặt ra là phải bảo vệ nghiêm ngặt hệ thống thông tin của quốc gia, kiểm soát chặt chẽ các hoạt động thanh toán và vận hành hệ thống tài chính - ngân hàng, tránh bị lợi dụng.

Theo các đại biểu tham dự hội thảo, hành lang pháp lý cho công tác bảo vệ an ninh tài chính quốc gia đang từng bước được hoàn thiện. Đặc biệt, Luật An ninh mạng năm 2025 được Quốc hội thông qua đã tạo lập khuôn khổ pháp lý thống nhất, đồng bộ để bảo vệ không gian mạng, hệ thống thông tin trọng yếu và an ninh tài chính – ngân hàng trong bối cảnh mới.

Bên cạnh đó, Lễ mở ký và Hội nghị cấp cao Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng (Công ước Hà Nội) được đánh giá là dấu mốc quan trọng, mở ra cơ chế hợp tác toàn cầu trong phòng, chống tội phạm mạng. Theo Thượng tá Triệu Mạnh Tùng, thành công của lễ mở ký không chỉ mang ý nghĩa biểu tượng, mà còn gắn với trách nhiệm cụ thể của các quốc gia trong việc chia sẻ thông tin, truy vết và phối hợp điều tra, qua đó góp phần bảo đảm an ninh tài chính quốc gia trong kỷ nguyên số.

Khi ngân hàng số bùng nổ, đi kèm thách thức an ninh tài chính

Từ góc độ quản lý ngành ngân hàng, ông Phan Thái Dũng – Phó Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin (Ngân hàng Nhà nước Việt Nam) cho biết, thời gian qua, ngành ngân hàng là một trong những lĩnh vực tiên phong trong chuyển đổi số, đạt được nhiều kết quả quan trọng.

Chất lượng và tiện ích của các dịch vụ ngân hàng điện tử ngày càng được nâng cao. Các tổ chức tín dụng và trung gian thanh toán đã mạnh dạn ứng dụng các công nghệ của Cách mạng công nghiệp 4.0 như điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo, tự động hóa bằng robot, dữ liệu lớn vào quản trị, phân tích dữ liệu và chăm sóc khách hàng. Nhiều ngân hàng hiện có trên 95% giao dịch được thực hiện qua kênh số. Hệ thống chuyển mạch tài chính và bù trừ điện tử xử lý bình quân hơn 41 triệu giao dịch mỗi ngày; hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng xử lý giá trị giao dịch bình quân hơn 1,55 triệu tỷ đồng/ngày.

Song song với quá trình chuyển đổi số, ngành ngân hàng cũng đặc biệt chú trọng công tác bảo đảm an ninh, an toàn hệ thống thông tin. Với sự chỉ đạo quyết liệt của Ngân hàng Nhà nước, sự phối hợp của các bộ, ngành và nỗ lực của các tổ chức tín dụng, công tác bảo đảm an toàn thông tin cơ bản được triển khai nghiêm túc, góp phần duy trì hoạt động an toàn, ổn định của hệ thống ngân hàng.

Tuy nhiên, ông Phan Thái Dũng cũng thẳng thắn nhìn nhận, trong bối cảnh môi trường an ninh mạng toàn cầu diễn biến phức tạp, các rủi ro và thách thức đối với an ninh tài chính ngày càng gia tăng. Việc cân bằng giữa đổi mới sáng tạo, phát triển dịch vụ số với yêu cầu bảo đảm an ninh, an toàn thông tin là bài toán lớn đặt ra cho toàn ngành.

Đồng quan điểm, GS.TS Danh dự Nguyễn Đình Thắng – Phó Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam cho rằng, sự phát triển nhanh của thanh toán không dùng tiền mặt, ngân hàng số, ví điện tử, fintech và tài sản số đang làm thay đổi căn bản cách thức vận hành của nền kinh tế. Đây là cơ hội lớn để nâng cao hiệu quả, tiện ích và khả năng tiếp cận dịch vụ tài chính, nhưng đồng thời cũng làm gia tăng nguy cơ mất an toàn, an ninh tài chính quốc gia.

Theo GS.TS Nguyễn Đình Thắng, bảo vệ an ninh tài chính quốc gia trong kỷ nguyên số không chỉ là nhiệm vụ trước mắt, mà là yêu cầu mang tính chiến lược lâu dài, đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của Nhà nước, doanh nghiệp và người dân.

Các đại biểu tại hội thảo thống nhất cho rằng, quá trình chuyển đổi số của ngành ngân hàng Việt Nam là rất ấn tượng, song yêu cầu bảo đảm an toàn, an ninh hệ thống cần được đặt ở mức bảo vệ rất cao. Trong đó, sự phối hợp chặt chẽ giữa Ngân hàng Nhà nước, Bộ Công an, Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia cùng các tổ chức, chuyên gia trong và ngoài nước được xem là yếu tố then chốt để phòng, chống hiệu quả các mối đe dọa từ tội phạm công nghệ cao.

Hội thảo cũng là dịp khởi động Đề án “Bảo vệ an ninh tài chính quốc gia trong kỷ nguyên số”, hướng tới xây dựng một khuôn khổ hợp tác thực chất, lâu dài giữa các cơ quan quản lý, lực lượng chức năng, hệ thống tài chính - ngân hàng và DN công nghệ. Qua đó, góp phần tạo dựng môi trường tài chính số an toàn, minh bạch, bền vững, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và ổn định của nền kinh tế trong giai đoạn mới.