Sẽ có nhiều hơn 1 sàn giao dịch tài sản mã hóa

Trong bối cảnh công nghệ số phát triển mạnh mẽ, đặc biệt là sự nổi lên của các loại hình tài sản mã hóa, việc triển khai thí điểm sàn giao dịch tài sản mã hóa, đồng thời thúc đẩy Luật Công nghiệp công nghệ số cho thấy sự quyết tâm của Chính phủ trong việc xây dựng khung pháp lý trong lĩnh vực tài sản số. 

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết, cơ quan này đang xây dựng dự thảo Nghị định về thí điểm giao dịch tài sản số ở Trung tâm tài chính quốc tế, trong đó blockchain được xác định là nền tảng công nghệ cốt lõi phục vụ vận hành và giám sát hệ thống giao dịch. Trên cơ sở ý kiến chỉ đạo của Bộ chính trị, Chính phủ, Bộ Tài chính sẽ hoàn chỉnh dự thảo, trình Chính phủ ký ban hành, nếu sớm sẽ trong tháng 8.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi, trong thời gian thí điểm, sẽ có nhiều hơn 1 sàn cung cấp dịch vụ này. Bộ cũng dự kiến đề xuất khuyến khích thành phần kinh tế tư nhân tham gia thực hiện công việc này, với tinh thần Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân.

Chủ tịch Hiệp hội Blockchain Việt Nam Phan Đức Trung cho hay, Việt Nam hiện có 17 triệu tài khoản giao dịch tài sản số, tài sản mã hóa, việc thí điểm sàn giao dịch tài sản số tại Việt Nam là rất cấn thiết. Sàn giao dịch tài sản số sẽ xây dựng chính sách huy động vốn rõ ràng, thu hút các DN và cá nhân phát hành tài sản mã hóa thông qua quy trình minh bạch. Việc có sàn thí điểm sẽ giúp Chính phủ kiểm soát tốt hơn dòng tiền, tránh thất thu thuế, đồng thời đảm bảo minh bạch trong các giao dịch tài chính số. Bên cạnh đó, có thể giảm thiểu rủi ro lừa đảo, chiếm đoạt vốn rồi bỏ trốn cũng như các hoạt động phi pháp liên quan đến tiền số. “Sàn sẽ chịu trách nhiệm lưu ký và quản lý tài sản thực để đảm bảo cho tài sản mã hoá, đồng thời cảnh báo định kỳ cho Bộ Tài chính về các hoạt động phát hành” - ông Phan Đức Trung chia sẻ thêm.

Ông Trung cũng cho biết, kinh nghiệm 1 số nước như Thái Lan, việc huy động vốn cho các dự án quốc gia cần vốn lớn có thể thực hiện thông qua phát hành tài sản mã hoá. Tại Việt Nam, một số dự án lớn có thể kể đến như cao tốc Bắc – Nam phía Đông, đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, dự án điện Nhơn Trạch 3 và 4… được dẫn chứng là những dự án yêu cầu vốn lớn có thể được thực hiện thông qua phát hành tài sản mã hoá, giúp thu hút đa dạng nhà đầu tư và tăng tính thanh khoản cho trái phiếu.

Cần hành lang pháp lý rõ ràng

Luật sư Nguyễn Văn Tuấn – Giám đốc Công ty Luật TNHH TGS cho rằng, nếu triển khai đúng hướng, Việt Nam có thể đặt nền móng cho việc hình thành một thị trường tài chính số có kiểm soát, tạo thêm dư địa cho đổi mới sáng tạo, thu hút đầu tư công nghệ cao và từng bước xây dựng chủ quyền số về tài sản. Tuy nhiên, cần nhìn thẳng vào thực tế, sàn giao dịch tài sản mã hóa không giống bất kỳ loại hình kinh doanh nào trước đây. Đây là nơi diễn ra các hoạt động định giá, mua bán, lưu trữ, thậm chí là phát hành các loại tài sản phi truyền thống – phần lớn không được hậu thuẫn bởi tài sản hữu hình, cũng không nằm trong hệ thống tài chính chính thức. Điều này đồng nghĩa với việc, nếu không có hành lang pháp lý rõ ràng, một sàn giao dịch “thí điểm” hoàn toàn có thể trở thành nơi trung chuyển rửa tiền, tài trợ tội phạm công nghệ cao hoặc đơn giản là nơi đầu cơ mà không ai chịu trách nhiệm.

Theo luật sư Nguyễn Văn Tuấn, bên cạnh việc cho phép, dự thảo cần song song thiết lập các điều kiện ràng buộc pháp lý cụ thể, bao gồm: điều kiện kỹ thuật - công nghệ bắt buộc đối với sàn; quy định về vốn điều lệ tối thiểu; cơ chế lưu ký tài sản và đảm bảo thanh khoản; trách nhiệm pháp lý khi xảy ra rủi ro hoặc tranh chấp; sự giám sát của các cơ quan chuyên môn như ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính, Bộ Công an. “Cần hiểu rằng, thí điểm không có nghĩa là thử nghiệm trong vô trách nhiệm. Bất kỳ tổ chức nào tham gia sàn giao dịch tài sản mã hóa, dù với tư cách vận hành, phát hành hay trung gian, cũng phải đặt mình trong một hệ quy chiếu trách nhiệm rõ ràng, minh bạch và có thể truy cứu” – luật sư Nguyễn Văn Tuấn khuyến nghị.

Còn theo Chủ tịch Tổ chức Coin.Help & BHO.Network Phan Đức Nhật, trong bối cảnh thị trường tiền điện tử ngày càng mở rộng, một sàn giao dịch được thiết kế phù hợp với nhu cầu của nhà đầu tư trong nước không chỉ cần an toàn mà còn mang tính thực tiễn, tạo ra lợi nhuận bền vững và gắn với định hướng chính sách Quốc gia. Trong đó, tuân thủ pháp luật là yêu cầu nền tảng. Sàn cần được cấp phép bởi cơ quan có thẩm quyền như Ngân hàng Nhà nước hoặc Bộ Tài chính, triển khai đầy đủ quy trình xác minh danh tính và phòng chống rửa tiền. Đồng thời phối hợp sát sao với các cơ quan quản lý trong các chương trình thí điểm Quốc gia. Minh bạch trong vận hành là yếu tố xây dựng niềm tin với nhà đầu tư, đồng thời hạn chế các rủi ro pháp lý tiềm ẩn.