Kích hoạt chuyển đổi số cho chính quyền địa phương 2 cấp hiệu quả

Từ ngày 1/7/2025, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp chính thức vận hành, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong cải cách hành chính tại Thủ đô. Việc bỏ cấp trung gian quận, huyện giúp rút ngắn luồng mệnh lệnh từ TP xuống phường, xã, khắc phục tình trạng phân tán, manh mún trong tổ chức bộ máy và nguồn lực, tạo điều kiện cho việc triển khai chuyển đổi số đồng bộ, hiệu quả hơn.

Theo tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW, mô hình tinh gọn này tạo tiền đề cho chuyển đổi số toàn diện trong bộ máy hành chính. Dịch vụ công trực tuyến, không còn phụ thuộc vào ranh giới hành chính, sẽ giúp người dân tiếp cận nhanh chóng, thuận tiện hơn với chính quyền. Đặc biệt, khoảng 2/3 nhiệm vụ của cấp quận, huyện được chuyển xuống phường, xã - cấp gần dân nhất - theo nguyên tắc "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm".

Nhằm hỗ trợ các địa phương trong giai đoạn đầu vận hành mô hình mới, UBND TP Hà Nội đã ban hành Chỉ thị 11/CT-UBND phát động chiến dịch "45 ngày đêm ra quân hỗ trợ hoạt động chuyển đổi số tại các xã, phường". Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Hà Nội được xác định là đơn vị nòng cốt trong chiến dịch này.

Phó Giám đốc Sở KH&CN Nguyễn Việt Hùng cho biết: "Việc triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp nhận được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Thành ủy, UBND TP. Trên cơ sở khảo sát hạ tầng kỹ thuật, công nghệ thông tin, năng lực cán bộ và nhu cầu của người dân, Sở đã tham mưu UBND TP ban hành Chỉ thị 11, huy động tổng lực cho chiến dịch".

Trong đợt cao điểm, Sở KH&CN phối hợp với Văn phòng UBND TP, Trung tâm Phục vụ Hành chính công TP, các doanh nghiệp công nghệ tổ chức tập huấn trực tiếp và trực tuyến cho lực lượng hỗ trợ. 600 lượt đoàn viên thanh niên, 150 sinh viên công nghệ thông tin và viễn thông từ các trường đại học, cao đẳng đã được huy động, chia ca làm việc cả ngày lẫn tối tại các xã, phường. Nhiều sinh viên sẵn sàng di chuyển xa để hỗ trợ người dân thao tác trên cổng dịch vụ công, khắc phục sự cố kỹ thuật.

Cùng với đó, 174 chữ ký số đã được cấp cho cán bộ công chức và tổ chức; hạ tầng internet được nâng cấp, trang thiết bị số được cung cấp tới tận cơ sở. Việc áp dụng chữ ký số giúp rút ngắn thời gian xử lý, loại bỏ yêu cầu bản sao công chứng, giảm thủ tục hành chính.

Giám đốc Chi nhánh số 1 - Trung tâm Phục vụ hành chính công TP Hà Nội Bùi Dương chia sẻ: "Áp lực lớn nhất những ngày đầu vận hành là cán bộ giảm, địa bàn quản lý mở rộng. Nhờ có hỗ trợ từ Sở KH&CN và ứng dụng AI vào hướng dẫn thủ tục, chatbot AI đã giúp giảm tải rõ rệt cho quầy lễ tân. Hiện nay, chỉ cần 1 người tiếp nhận thay vì hơn 10 người như trước".

TP Hà Nội đặt mục tiêu đến năm 2025 đạt 80% hồ sơ nộp trực tuyến, 20% toàn trình và 100% trả kết quả điện tử. Giám đốc Chi nhánh số 1 - Trung tâm Phục vụ hành chính công TP Hà Nội Bùi Dương cũng cho rằng, việc triển khai đồng bộ Cổng dịch vụ công quốc gia, tích hợp chữ ký số sẽ giúp nâng cao chất lượng giải quyết thủ tục hành chính.

Một trong những nội dung quan trọng là nâng cao kỹ năng số cho cán bộ và người dân. Thực tế triển khai cho thấy, người cao tuổi tuy gặp khó khăn ban đầu nhưng khi được hướng dẫn và trải nghiệm một lần sẽ nắm bắt nhanh, chủ động thực hiện thủ tục như cấp hộ chiếu mà không cần đến hỗ trợ thêm. Họ còn trở thành "tuyên truyền viên" tại tổ dân phố, hướng dẫn lại cho người khác, tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng.

Ông Bùi Dương nhấn mạnh: "Chúng ta cần phát huy vai trò tổ dân phố, tổ chuyển đổi số cộng đồng. Mỗi người dân nên tự thực hiện ít nhất 2 thủ tục trực tuyến. Như vậy, sức ép lên cơ quan hành chính sẽ giảm đáng kể".

Thanh niên, sinh viên là lực lượng nòng cốt tại cơ sở

Nếu các sở, ngành là đầu tàu chỉ đạo, đảm bảo kỹ thuật, thì thanh niên, sinh viên chính là lực lượng chủ lực trực tiếp hỗ trợ tại cơ sở. Tại phường Bồ Đề, mô hình phát huy vai trò thanh niên đã cho thấy hiệu quả thiết thực. Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ, Bí thư Đoàn phường Bồ Đề Ngô Tuân chia sẻ: "Ngay từ đầu tháng 7/2025, BCH Đoàn phường đã phân công 82 chi đoàn tổ dân phố và 28 chi đoàn trường học tham gia trực tiếp. Mỗi ca tối thiểu có 5 đoàn viên hướng dẫn người dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến, thanh toán không dùng tiền mặt, cài VNeID, nộp thuế điện tử…".

Với gần 13km² diện tích và hơn 120.000 dân, phường Bồ Đề tiếp nhận trung bình 200 - 300 lượt công dân/ngày. Riêng tháng 7 có 1.043 hồ sơ hành chính, trong đó, 595 hồ sơ thực hiện trực tuyến mức độ 3. Sự hỗ trợ của sinh viên công nghệ từ Đại học Công nghệ - Đại học Quốc gia Hà Nội và các đơn vị như VNPT đã tăng cường đáng kể năng lực triển khai chuyển đổi số.

Một điểm sáng nổi bật tại Bồ Đề là mô hình "Điểm vệ tinh hỗ trợ chuyển đổi số cộng đồng" với mục tiêu 100% người dân đến điểm được hỗ trợ. Không chỉ dừng lại ở dịch vụ công, các điểm còn phổ biến kỹ năng thanh toán không tiền mặt, nộp thuế điện tử, hóa đơn điện tử và hỗ trợ đảng viên thực hiện thủ tục Đảng qua mạng.

Trong tháng 8, phường sẽ thí điểm 2 điểm vệ tinh tại phòng Tiếp dân - trụ sở Đảng ủy và UBND phường. Đồng thời, tổ chức hội nghị hướng dẫn thủ tục cho 100% bí thư chi bộ, đảng viên phụ trách thu nộp đảng phí. Đoàn phường còn phối hợp với tổ dân phố số 2 cụm Gia Thụy, đến từng hộ dân từ 19 giờ đến 22 giờ hàng ngày trong một tuần để trực tiếp hỗ trợ người dân thực hiện các tiêu chí chuyển đổi số.

Ông Ngô Tuân đánh giá cao sự đồng hành từ các trường đại học, doanh nghiệp viễn thông và truyền thông, đồng thời đề xuất cần tiếp tục đơn giản hóa thủ tục hành chính, loại bỏ những bước không cần thiết như: công chứng, chứng thực giấy tờ để đẩy nhanh tiến trình chuyển đổi số.

Từ kết quả bước đầu, mô hình "Điểm vệ tinh hỗ trợ chuyển đổi số cộng đồng" tại phường Bồ Đề đang được xem là hướng đi phù hợp để nhân rộng ra toàn địa bàn, huy động được sức mạnh tổng hợp từ các nguồn lực xã hội trong quá trình xây dựng chính quyền địa phương hai cấp minh bạch, gần dân và vì dân…

Có thể thấy, Chiến dịch "45 ngày đêm" ra quân hỗ trợ hoạt động chuyển đổi số tại 126 xã/phường là yêu cầu cấp thiết để vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp minh bạch, gần dân hơn.

"Việc Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh ký ban hành Chỉ thị số 11/CT-UBND ngày 24/7/2025 về triển khai Chiến dịch "45 ngày đêm ra quân hỗ trợ hoạt động chuyển đổi số tại các xã, phường trong giai đoạn đầu vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp" trên địa bàn TP Hà Nội là hết sức kịp thời, đáp ứng mong mỏi của cơ sở" - PGS.TS Nguyễn Thành Lợi - Tổng Biên tập Báo Kinh tế & Đô thị nhấn mạnh tại Talkshow "Hà Nội với Chiến dịch 45 ngày đêm hỗ trợ xã, phường chuyển đổi số" do Báo Kinh tế & Đô thị phối hợp với Trung tâm Truyền thông, Dữ liệu và Công nghệ số TP Hà Nội tổ chức.